İbn Haldun Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Araştırma Görevlisi Ahmet Abdullah Saçmalı'nın geliştirdiği LexiQamus adlı web uygulamasına ilgi giderek artıyor. Son olarak Hollanda'nın önde gelen üniversitelerinden Leiden Üniversitesi, okunması zor Osmanlıca belgelerin çözülmesini sağlayan uygulamanın beş yıllık üyeliğini aldı.
LexiQamus, el yazması Osmanlıca belgelerdeki okunması zor kelimelerin çözülmesi noktasında araştırmacılara yardımcı olmak amacıyla kurulan bir web sitesi. 7 Haziran 2016 tarihinde yayın hayatına başlayan site, kısa süre içinde Türkiye’den ve dünyadan birçok saygıdeğer kurumun beğenisini kazandı. LexiQamus web sitesinde aralarında Kamus-ı Türkî, A Turkish and English Lexicon, Memalik-i Osmaniye’nin Tarih ve Coğrafya Lugatı, gibi kaynakların yer aldığı 19 farklı sözlükten derlenmiş 177 bine yakın kelime ve kelime öbeği bulunuyor. Özellikle tarihçiler, edebiyatçılar ve dilbilimcilerin el yazması belgelerde okuyamadıkları kelimeleri çözmesine yarayan web uygulaması ABD'nin önde gelen üniversitelerinden Princeton Üniversitesi ile Boğaziçi Üniversitesi'nin ardından, Hollanda'nın Leiden Üniversitesi tarafından da kullanılmaya başlandı. Üniversitenin web sitesinde "Osmanlıca Metinleri LexiQamus ile Çözün" başlığıyla duyurulan haberde, uygulamanın Osmanlıca tüm karakterlerin okunmamasına rağmen, çözümleme yapabildiği belirtiliyor.
Haberde, uygulamanın el yazmaları ya da yazılı kaynakların reprodüksiyonları çözümlenirken büyük fayda sağladığı ve en güncel Osmanlıca sözlüklerin dijital versiyonlarına ulaşım sağladığı da vurgulandı. LexiQamus'un kurulma aşamasında James Redhouse’un 1890’da yayınladığı Osmanlıca - İngilizce ‘Lexicon’ sözlüğü ile Şemseddin Sami tarafından 1901’de yayınlanan ‘Kamus-ı Türkî’ sözlüklerinin madde başları esas alınmıştı. Uygulamanın geliştiricisi İbn Haldun Üniversitesi araştırma görevlisi Ahmet Abdullah Saçmalı, LexiQamus'u Harvard, Yale, California, Texas ve Chicago gibi pek çok üniversitenin deneme üyelikle kullandığını da belirtti. Saçmalı, gelecekte Osmanlı lügatlarının tamamının, Osmanlı ve Latin harfleriyle birlikte sisteme LexiQamus’a dahil edileceğine dikkat çekerek, “Ardından Osmanlı arşivindeki belgeler, şer’iyye sicilleri, Osmanlı bürokrasisindeki yazışmaları gireceğiz. Belki 3-5 sene sonra araştırmacı, kelimenin tek bir harfini bile tespit edemese, biz o kelimeyi içerik bilgisiyle tahmin edebileceğiz.” diye konuştu.
